Zmieniajmy drogę, a nie cel – debata w ramach kampanii „Różni i Równi”

7.03.2023

Debatą pt. O równości i sprawności zainaugurowano w GUMed cykl 4 spotkań tematycznych w ramach drugiego etapu kampanii Kultura Szacunku pt. Różni i Równi. Wydarzenie organizowane przez nasz Uniwersytet we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego, Urzędem Miejskim w Gdańsku, Uniwersytetem Gdańskim oraz Uczelniami Fahrenheita odbyło się 6 marca 2023 r. w Auditorium Primum im. prof. Olgierda Narkiewicza w Atheneum Gedanense Novum GUMed.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Gdańskiego; osoby z niepełnosprawnością oraz specjaliści pracujący z nimi na co dzień:

• Katarzyna Maciejowska – studentka I r. Międzydziedzinowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych UG,
• Joanna Matuszewska – dziennikarka medyczna Radia Gdańsk, rehamanagerka i specjalistka ds. kompleksowej rehabilitacji w Centrum Chorób Piersi UCK, dydaktyk w Zakładzie Badań nad Jakością Życia GUMed,
• Justyna Rogowska – pełnomocnik Rektora UG ds. osób z niepełnosprawnością, kierownik Projektu Dostępny UG,
• dr hab. Tomasz Smiatacz – prorektor ds. studenckich GUMed, pełnomocnik Rektora ds. osób z niepełnosprawnością,
• prof. Dominika Szalewska – kierownik Kliniki Rehabilitacji GUMed,
• Daniela Walkowska – studentka I r. pedagogiki specjalnej UG,
• Daniel Wilczyński – student IV r. farmacji GUMed,
• prowadzący dr Jacek Kaczmarek.

W trakcie wydarzenia poruszono szereg zagadnień dotyczących niepełnosprawności oraz dostosowywania otoczenia osób z niepełnosprawnościami do ich potrzeb. Dyskusja podzielona była na bloki tematyczne poświęcone problemom, z którymi spotykają się osoby z niepełnosprawnością w środowisku akademickim, dotyczącym ich stereotypom i uprzedzeniom, niepełnosprawności jako źródłu nierównego traktowania oraz działaniom na rzecz poprawy obecnej sytuacji.

Debatę rozpoczęło omówienie sytuacji studentów i pracowników akademickich z niepełnosprawnościami. Jak podkreślał dr hab. Tomasz Smiatacz, studia na kierunkach medycznych są specyficzne, gdyż wymagają zdobycia i potwierdzenia specjalistycznych umiejętności, takich jak pobieranie krwi, prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej czy odbieranie porodów.

– Staramy się pomóc w uzyskiwaniu efektów uczenia się, natomiast nie obniżamy wymagań i kryteriów oceny – wyjaśniał Pełnomocnik Rektora GUMed ds. Osób z Niepełnosprawnością. – Pomagamy studentom w nabyciu wiedzy i umiejętności, dając temu wyraz na egzaminach i zaliczeniach, ale efekty uczenia muszą być osiągnięte. Poważne stopnie niepełnosprawności w dużym stopniu to utrudniają.

Drugim z poruszonych tematów były bariery architektoniczne oraz ułatwienia, które pozwalają osobom z niepełnosprawnością dotrzeć np. do sal wykładowych.

– Dokonał się wielki postęp, jeśli chodzi o zniesienie barier architektonicznych. W nowoczesnych budynkach GUMed są dostępne windy czy podjazdy, natomiast ważna jest też praca związana z mentalnością, np. pamięć o tym, aby zimą odśnieżyć podjazd – przekonywała prof. Dominika Szalewska.

Uczestnicy debaty omawiając temat barier architektonicznych, poruszyli również zagadnienie utrudnień w sferze międzyludzkiej oraz zrozumienia potrzebnego osobom z niepełnosprawnością.

– Możemy zapewnić studentom usługi takie jak transport, pomoc asystentów czy indywidualne zajęcia, ale z uwagi na ograniczone środki musimy starać się, aby możliwości pomocy wystarczyło dla wszystkich – tłumaczyła Justyna Rogowska.

Z perspektywy studentów zagadnienie to przedstawiła Daniela Walkowska.

– Infrastruktura wokół kampusu także może być problematyczna np. ze względu na wysokie krawężniki. Rozumiem jednak, że nie zawsze jest to zależne od uczelni – mówiła studentka pedagogiki specjalnej UG. – Choć w moim przypadku możliwe jest dostanie się do budynków uczelni, osoby np. poruszające się na wózku mogą odczuwać większe trudności. Nie znalazłam jak dotąd rozwiązania tego problemu.

W kolejnej części spotkania poruszono zagadnienie przejawów równości i nierówności w traktowaniu osób z niepełnosprawnościami. Podano przykłady pracowników ochrony zdrowia, którzy mimo swojej sytuacji są w stanie wykonywać pracę lekarza i pielęgniarki. Wskazano przy tym sytuacje, w których wykorzystanie protez, ortez lub innych form wsparcia funkcjonowania organizmu, np. okularów, umożliwia ich użytkownikom kształcenie i pracę w identyczny sposób i z identycznymi efektami, jak u osób zdrowych.

– Widząc osobę w okularach, nie myślimy o niej jak o niepełnosprawnej w taki sposób, jak np. o osobie z niepełnosprawnością ruchową. Gdyby znormalizować więcej takich problemów, mogłoby się okazać, że nie są one tak duże, jak obecnie sądzimy – przekonywała Katarzyna Maciejowska.

Na zakończenie debaty jej uczestnicy odnieśli się do kwestii stereotypów i tego, jaki odbiór osób z niepełnosprawnościami został narzucony przez świat zdominowany przez osoby pełnosprawne.

– Rodzice często próbują na siłę „usprawniać” dziecko. Mówią mu, że jeszcze trochę ćwiczeń, jeszcze trochę pracy i stanie się takie, jak jego koledzy. Podobnie jest w szkole i na studiach. Młodzi ludzie chcą czuć, że należą do grupy – mówiła Joanna Matuszewska. – Musimy edukować rodziców i pracowników wykonujących zawody medyczne, aby wiedzieli, że nie należy się obawiać osób z niepełnosprawnością, a zamiast tego być przygotowanym i wiedzieć, jak bezpiecznie z nimi współpracować.

Podsumowując spotkanie, rozmówcy przekonywali, że aby wesprzeć osoby z niepełnosprawnością, nie należy zmniejszać wymagań wobec nich, a jedynie umożliwić im spełnienie ich w bezpieczny dla siebie sposób. Jak podkreślano, cel dla wszystkich powinien być taki sam, a modyfikować powinno się wyłącznie drogę do jego osiągnięcia.

Rozmowa prowadzona była w języku polskim z symultanicznym tłumaczeniem na polski język migowy. Zapis filmowy spotkania można obejrzeć na kanale GUMed na YouTube. Wkrótce w mediach Uczelni udostępniony zostanie również jego angielski przekład.

fot. Paweł Sudara/GUMed