Debata o kobietach w nauce

14.12.2022

Jakie czynniki miały wpływ na decyzję o podjęciu pracy naukowej? Jakie bariery wystąpiły na tej drodze? Dlaczego kobiety rzadziej niż mężczyźni obejmują stanowiska kierownicze na uczelni? Na te i wiele innych pytań odpowiadali uczestnicy debaty, która odbyła się 12 grudnia 2022 r. w Auditorium Primum im. prof. Olgierda Narkiewicza. Inicjatorami wydarzenia, które nawiązywało do wystawy Pionierki, badaczki, liderki. Kobiety gdańskiej nauki byli dr Marek Bukowski z Muzeum GUMed oraz mgr Marta Szaszkiewicz, dyrektor Muzeum UG.

W dyskusji wzięli udział: lek. Magdalena Bazgier, doktorantka Katedry i Kliniki Kardiologii Dziecięcej i Wad Wrodzonych Serca; dr hab. Maria Bieniaszewska z Katedry i Kliniki Hematologii i Transplantologii; dr hab. Magdalena Górska-Ponikowska, prof. uczelni, kierownik Katedry i Zakładu Chemii Medycznej; dr hab. Jerzy Jankau, kierownik Kliniki Chirurgii Plastycznej; prof. dr hab. Maria Łuczkiewicz z Katedry i Zakładu Farmakognozji; prof. dr hab. Dominika Szalewska, kierownik Kliniki Rehabilitacji oraz prof. dr hab. Anna Żaczek, kierownik Zakładu Onkologii Translacyjnej.

Debatę prowadzili: prorektor ds. jakości kształcenia dr hab. Agnieszka Zimmermann, prof. uczelni oraz dr hab. Michał Brzeziński z Katedry i Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii, Alergologii i Żywienia Dzieci. Zaprezentowano także film, w którym prof. dr hab. Michał Markuszewski, prorektor ds. nauki GUMed przypomniał m.in., że około 60 proc. kadry naukowej GUMed to kobiety. Zapytał jednak prowokacyjnie czy nauka dalej ma płeć.

– Polusiu, musisz pójść na ten bal, zostaniesz przedstawiona arcyksięciu Karolowi Stefanowi Habsburgowi, na co Polusia odpowiedziała – Absolutnie nie, w Polsce to mężczyźni przedstawiają się kobietom – wspominał historię zaproszenia na bal swojej babci, także lekarki, dr Marek Bukowski z Muzeum GUMed, witając zgromadzonych.

Istnieją dowody wskazujące, że wiele kobiet mimo podobnych lub lepszych osiągnięć uważa się “za mniej dobre”. Kobiety częściej niż mężczyźni mają wątpliwości dotyczące jakości swojego dorobku naukowego. W związku z tym prof. A. Zimmermann zapytała rozmówców czy rzeczywiście kobiety mają większy problem z samoakceptacją niż mężczyźni? Czy kobiecy wewnętrzny krytyk jest silniejszy niż męski? Z odpowiedzi wynikało, że zdecydowanie tak. Kobiety zawsze startują z pozycji goniącego i zanim dobiegną, wielokrotnie analizują, czy to co robią jest rzeczywiście dobre. Dodatkowo dochodzą jeszcze aspekty życia prywatnego, czyli na przykład bycie doskonałą mamą.

W debacie pojawił się też wątek indeksu szklanego sufitu, także w GUMed. Europejski Urząd Statystyczny opracował tzw. indeks szklanego sufitu (GCI, Glass Ceiling Index), czyli wskaźnik szans kobiet w porównaniu z szansami mężczyzn na osiągnięcie wysokiej pozycji w hierarchii akademickiej. Analiza danych GUS dla Polski pokazuje, że wartość wskaźnika szklanego sufitu w Polsce powoli, lecz systematycznie się zmniejsza. Można powiedzieć, że kobiety dostrzegają wyższe piętra zawodowe, ale są one dla nich nieosiągalne albo trudno osiągalne. Dane z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego pokazują, że tytuły doktora i doktora habilitowanego są dostępne na równym poziomie dla obu płci, jednak tytuł profesorski jest w dalszym ciągu trudniej dostępny dla kobiet.

Debatę można obejrzeć na kanale YouTube GUMed.

Wystawę Pionierki, badaczki, liderki. Kobiety gdańskiej nauki można obejrzeć do 15 stycznia 2023 r. w Atheneum Gedanense Novum GUMed.

Fot. Paweł Sudara/GUMed