Konferencja ekspertów medycyny hiperbarycznej

15.06.2022

Druga edycja Baltic International Symposium on Diving and Hyperbaric Medicine odbyła się w dniach 9-11 czerwca 2022 r. w Gdyni. Organizatorem wydarzenia był Krajowy Ośrodek Medycyny Hiperbarycznej GUMed. Do wygłoszenia wykładów zaproszono ekspertów z takich państw jak: Włochy, Belgia, Norwegia, Finlandia, Hiszpania, Szwecja, Izrael, USA oraz Polska. Nasz kraj reprezentował kierownik Ośrodka oraz Kliniki Medycyny Hiperbarycznej i Ratownictwa Morskiego GUMed prof. Jacek Kot. Spotkanie pierwotnie miało zostać zorganizowane w 2020 r., jednak plany te uległy zmianie z uwagi na pandemię COVID-19.

Przybyły z Włoch prof. Alessandro Marroni, szef europejskiej organizacji alarmowej dla nurków DAN Europe będącej współorganizatorem sympozjum przedstawił zagadnienia telemonitorowania nurków rekreacyjnych z użyciem „inteligentnych” strojów wyposażonych w szereg czujników transmitujących dane spod wody przez satelitę do serwerów monitorujących. Metoda ta pozwala uzyskać wiele informacji umożliwiających ocenę wpływu nurkowania na organizm człowieka, szczególnie w wieku podeszłym lub z niektórymi chorobami przewlekłymi. Dodatkowo prof. Marroni zaprezentował najnowsze dane dotyczące nurkowania po przechorowaniu COVID-19.

Kolejny z prelegentów – prof. Costantino Balestra, fizjolog nurkowy z Belgii omówił m.in. problematykę narkozy gazów obojętnych oraz zespołu neurologicznego wysokich ciśnień w nurkowaniach głębokich i zasady prekondycjonowania nurków przed nurkowaniami narażającymi. Dodatkowo naukowiec zaprezentował swoją ostatnią publikację pt. Oxygen: a stimulus, not ‘only’ a drug, w której razem z prof. Jackiem Kotem podsumowuje zagadnienie wpływu zmian ciśnienia parcjalnego tlenu na fizjologię człowieka. Kwestia ta jest istotna dla stymulacji procesów zapalnych, immunologicznych oraz genetycznych.

Norweska uczona prof. Ingrid Eftedal przybliżyła tematy z dziedziny genomiki, transkryptomiki i proteomiki, pokazując, jak prace jej zespołu badawczego w Trondheim pozwalają bez żadnych hipotez wstępnych wykazać reakcje komórkowe ludzkiego organizmu podczas nurkowania. Badacze zamierzają w przyszłości ustalać tą metodą indywidualną podatność nurków na chorobę dekompresyjną.

Nurkowaniom w warunkach arktycznych swoje prelekcje poświęciła dr Anne Räisänen-Sokolowski z Finlandii. Specjalistka przedstawiła najnowsze osiągnięcia badań pośmiertnych, w tym stosowanie radiologii i badań obrazowych ofiar wypadków nurkowych. Omówiła m.in. przypadki śmierci pod wodą wskutek ostrej niewydolności krążeniowej obserwowanej czasami u osób wysportowanych z dobrą wydolności fizyczną w trakcie wysiłku w zimnej wodzie. Prezentację dr Räisänen-Sokolowski rozszerzył prof. Jacek Kot, który w tej sesji przedstawił dwa przypadki śmiertelnych wypadków nurkowych.

W dalszej części wydarzenia dr Peter Germonpre z Belgii podsumował swoje badania dotyczące nurkowania z niezarośniętym otworem owalnym (ang. Patent Foramen Ovale, PFO), wykazując jego wpływ na ryzyko wystąpienia choroby dekompresyjnej i analizując różne metody postępowania profilaktycznego. W tę część sympozjum również włączył się prof. Jacek Kot, który omówił przypadek powikłania okołozabiegowego mózgowego tętniczego zatoru gazowego w trakcie zamknięcia PFO leczonego nieskutecznie m.in. tlenoterapią hiperbaryczną (ang. Hyperbaric Oxygen Therapy, HBOT).

W trakcie sympozjum zaprezentowano dwa raporty cząstkowe dotyczące badań nad skutecznością tej terapii u pacjentów z COVID-19. Pierwszy z nich przedstawił dr Anders Kjellberg ze Szwecji, podkreślając możliwość bezpiecznego prowadzenia HBOT u pacjentów ze średnio-ciężkim zapaleniem płuc wywołanym wirusem SARS-CoV-2. Drugi raport dotyczył badania prospektywnego randomizowanego przeprowadzonego w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie. Prelegent i główny badacz prof. Jacek Kot wykazał w nim statystycznie istotny wpływ HBOT na układ immunologiczny, szczególnie na subpopulację limfocytów CD3+.

od lewej: prof. Jordi Desola, dr Ran Arieli, prof. Jacek Kot, prof. Ingrid Eftedal, dr Francois Burman, prof. Costantino Balestra, dr Anne Räisänen-Sokolowski, dr Pasquale Longobardi

Doktor Pasquale Longobardi z Włoch zaprezentował także wstępne wyniki dotyczące stosowania HBOT u bezobjawowych pacjentów, u których stwierdzono zakażenie koronawirusem oraz sposoby obliczania kosztów leczenia w przypadku wykorzystania tego rodzaju tlenoterapii do gojenia ran przewlekłych, tzw. trudno gojących się. Prof. Jordi Desola z Hiszpanii przybliżył swoje doświadczenia ze stosowaniem HBOT u pacjentów z zatorem tętnicy środkowej siatkówki oka, natomiast dr Nicklas Oscarsson ze Szwecji – z wykorzystaniem tej metody w popromiennych uszkodzeniach narządów miednicy małej, głównie pęcherza moczowego. Wskazał też na postęp we wprowadzeniu skandynawskiego rejestru pacjentów zakwalifikowanych do stosowania tej terapii. W przyszłości rejestr ten będzie działał w Szwecji, Norwegii i Danii umożliwiając badania porównawcze skuteczności i powikłań HBOT.

W części sympozjum poświęconej skuteczności HBOT w różnych jednostkach chorobowych prof. Jacek Kot przedstawił najnowsze publikacje wskazujące na kumulujące się dowody kliniczne dotyczące korzystnego wpływu tlenoterapii hiperbarycznej na nieswoiste zapalenia jelit. Dr Ran Arieli z Izraela zaprezentował swoje badania dotyczące modelowania matematycznego objawów toksyczności tlenowej, mózgowej i płucnej. Jego propozycje algorytmów obliczeniowych mogą zastąpić przestarzałe już metody oceny ryzyka wystąpienia uszkodzenia tkanki płucnej lub drgawek tlenowych podczas oddychania przy wysokich ciśnieniach cząstkowych tlenu. Kolejnym prelegentem był dr Francois Burman z USA, który omówił postepowanie w pożarach występujących w komorach hiperbarycznych.

Oprócz wysłuchania wykładów eksperckich osoby obecne na sympozjum mogły doświadczyć sprężania w komorze hiperbarycznej do ciśnienia 4 ATA odpowiadających głębokości 30 m w wodzie i uczestniczyć w rzeczywistym gaszeniu symulowanego pożaru. Natychmiastowe zroszenie całej atmosfery komory zimną wodą ze zbiorników ciśnieniowych i rozpoczęcie szybkiej dekompresji do powierzchni z hałasem i wyłączonym światłem odbyło się w komorze szkoleniowej gdyńskiej jednostki. Co warte podkreślenia, Krajowy Ośrodek Medycyny Hiperbarycznej GUMed jest jednym z zaledwie kilku w Europie posiadających dodatkowe komory do prowadzenia szkoleń. Tegoroczne sympozjum było okazją do wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy zgromadzonymi gośćmi. Wielu z nich zapowiedziało już swój udział w zaplanowanej na 2024 r. kolejnej edycji konferencji.

fot. GUMed