Nowatorskie badania naukowców GUMed

7.09.2016

dr inż. Maciej Tankiewicz

Skórka jest naturalną barierą przed szkodnikami i toksycznymi substancjami. Czy skuteczną? To potwierdzą badania realizowane w Zakładzie Toksykologii Środowiska GUMed przez dr. inż. Macieja Tankiewicza. Projekt uzyskał dofinansowanie z Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu SONATA 10 dla osób rozpoczynających karierę naukową posiadających stopień naukowy doktora. Tematyka badań dotyczy wpływu czynników środowiskowych na zdrowie. Zapewnienie bezpieczeństwa żywności jest jednym z priorytetów w obszarze ochrony zdrowia publicznego i wymaga nieustannego rozwoju. Dotyczy to zwłaszcza świeżej żywności, w tym owoców i warzyw, które spożywane są bezpośrednio i w największych ilościach, bez obróbki cieplnej czy przetwarzania. Stanowi to źródło narażenia na zatrucia szkodliwymi i toksycznymi substancjami, takimi jak pestycydy.

Często nie zdajemy sobie sprawy, że bóle głowy, nudności czy biegunka mogą być wynikiem zjedzenia owocu skażonego pestycydami. Wiele innych dolegliwości ma przecież podobne objawy. Czasami na pierwszy rzut oka nie dzieje się nic. Podawane w niskich dawkach pestycydy mogą się kumulować w naszym organizmie, dając niekorzystny efekt dopiero po latach.

Wciąż nie zbadano, które ze współcześnie stosowanych pestycydów, zaaprobowanych do użytku przez Komisję Europejską oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, penetrują przez skórkę, a które adsorbują się jedynie na jej powierzchni. Związki, które nie przenikają do miąższu i pełnią swoją funkcję zgodnie z przeznaczeniem, nie stanowią zagrożenia dla konsumentów. Można je w efektywny sposób usunąć na drodze mycia, obierania skórki, obróbki termicznej lub innych procesów. Natomiast związki penetrujące przez skórkę do głębszych warstw miąższu, ulegają kumulacji powodując zanieczyszczenie żywności, które zgodnie z regulacjami prawnymi należy monitorować.

Wyniki badań umożliwią stworzenie listy rekomendacyjnej substancji aktywnych dla konkretnych gatunków roślin, których stosowanie jest bezpieczne i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Będą także podstawą do oceny czasu ekspozycji na działanie środków ochrony roślin, aby zapobiec ich wnikaniu. Dodatkowo będzie możliwość oszacowania największego dopuszczalnego stężenia substancji aktywnej w pojedynczym oprysku, które nie będzie stanowiło ryzyka zanieczyszczenia i jednocześnie skutecznie zwalczy patogeny. Badania będą realizowane we współpracy z Katedrą i Zakładem Chemii Fizycznej Wydziału Farmaceutycznego.