Tajemnice z muzealnych półek

8.02.2013

Każdego ósmego dnia miesiąca – na pamiątkę daty utworzenia naszej Uczelni – prezentujemy wybrany eksponat ze zbiorów Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Po roku wszystkie obiekty zostaną zaprezentowane na specjalnej wystawie z okazji Europejskiego Dnia Dziedzictwa Akademickiego obchodzonego 18 listopada.

Czterysta lat minęło od pierwszej publicznej sekcji zwłok na ziemiach polskich. Przeprowadził ją w 1613 roku Joachim Oelhaf. Drugim znaczącym anatomem związanym z Gdańskiem był Johann Adam Kulmus. Urodzony we Wrocławiu, wcześnie osierocony przez rodziców, wraz z opiekującym się nim starszym bratem trafił do Gdańska i słynnego już Gimnazjum Akademickiego. Studiował również w Halle, Frankfurcie nad Odrą, Bazylei i wreszcie w Leidzie. Pobierał też nauki w innych miastach. Po powrocie do Gdańska rozpoczął praktykę lekarską oraz dydaktyczna, dzięki której powstało opus magnum Kulmusa “Tablice anatomiczne”. Były one przystępnym i tanim podręcznikiem anatomii, adresowanym głównie do chirurgów. Praca spotkała się z dobrym przyjęciem, przetłumaczono ją na język niemiecki, holenderski i japoński. To ostatnie przyczyniło się do sławy autora. Wydane w 1774 roku pod tytułem “Kaitai Shinsho” można uznać za przełomowe dla anatomii i medycy w Kraju Kwitnącej Wiśni.

Postać Johanna Adama Kulmusa niezwykle interesująco przedstawił dr hab. Adam Szarszewski na łamach “Annales Academiae Mediciae Gedanensis” w pracy “Johann Adam Kulmus, Tabulae anatomicae, Gdańsk 1722, Sugita Genpaku, Kaitai Shinsho, Edo 1774”, do lektury której serdecznie zachęcamy [Ann. Acad. Med. Gedan., 2009, 39, 133-144].

Muzeum GUMed nie dysponuje tomem “Tablic anatomicznych”. W zbiorach znajduje się natomiast inna praca Johanna Adama Kulmusa: “Dissertatio medica, de uteri delapsu, suppressionis urinae et subsequutae mortis causa. Quam praeside Joh. Adam. Kulmo tuebatur Joh. Eilhard. Reinick. Gedani”, (“O wypadnięciu macicy wskutek ucisku moczu i o śmierci z tego powodu”).

Egzemplarz będący własnością Muzeum przekazali dr Małgorzata Herrmann-Jankau i dr Alfred Jankau. Praca wydana w 1732 r. może być wstępem do studiów nad rozumieniem fizjologii i patologii człowieka na przestrzeni wieków. Ale to już opowieść z zupełnie innej muzealnej półki…