Tajemnice z muzealnych półek

7.12.2012

Każdego ósmego dnia miesiąca – na pamiątkę daty utworzenia naszej Uczelni – prezentujemy wybrany eksponat ze zbiorów Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Po roku wszystkie obiekty zostaną zaprezentowane na specjalnej wystawie z okazji Europejskiego Dnia Dziedzictwa Akademickiego obchodzonego 18 listopada. Dziś przyszedł czas na stetoskop.

Stetoskop lekarski, jeden z najważniejszych symboli zawodu lekarza, ma stosunkowo krótki rodowód. Wprawdzie już starożytni zdawali sobie sprawę że wysłuchanie bicia serce jest oznaką życia ale dopiero w czasach nowożytnych osłuchiwanie tak serce jak i płuc stopniowo stało się obowiązkowym elementem badania lekarskiego. Początkowo, polegało ono na przyłożeniu ucha lekarza do klatki piersiowej chorego. Metoda nie była doskonała, ponadto kontrowersyjna z moralnego punktu widzenia. Badanie, szczególnie młodych niewiast, było kłopotliwe. W 1816 r. francuski lekarz Theophile Hyacinthe Laennec zaproponował rozwiązania tego delikatnego problemu. Do badania wykorzystał kartkę papieru zwiniętą na kształt wąskiej tuby. Dzięki temu, jak wspominał, mógł usłyszeć pracę serca znacznie wyraźniej i głośniej niż przy przykładaniu ucha do klatki piersiowej chorego. Od tej pory Laennec udoskonalał przyrząd nazwany stetoskopem. A gdy w 1819 r. opublikował podręcznik “De l’AuscultationMediate, etc”, przy zakupie dwóch jego tomów kosztujących 13 franków oferował dodatkowo stetoskop za jedyne 3 franki.

W ciągu niemal dwustu lat stetoskop zmienił kształt i cenę. Zmieniała się też jego rola w medycynie. Udoskonalaniu urządzenia towarzyszyły kolejne istotne odkrycia przede wszystkim w zakresie fizjologii i chorób lub oraz serca.

W zbiorach Muzeum GUMed znajdują się egzemplarze stetoskopów drewnianych wyprodukowanych około roku 1900. Pochodzą one z darów prof. Barbary Iwaszkiewicz-Bilikiewicz, prof. Marii Korzon, dr. Tadeusza Korzona oraz prof. Wiesława Makarewicza.

Przedstawiamy wybrane spośród nich. Warto zwrócić uwagę na możliwość “rozłożenia” stetoskopu, dzięki czemu łatwiej mieścił się on w lekarskiej torbie. Na fotografiach 1 i 2 oraz 3 i 4 przedstawiono dwa modele w przygotowane do badania i “rozłożone”. Na fot. 5 stetoskop zbudowany z jednego fragmentu drewna.